Το ΕΜΣΤ ως μέρος του δημόσιου προγράμματός του διοργανώνει την ημερίδα "Πώς γινόμαστε συμπολίτες. Από την ιθαγένεια στην πολιτειότητα" και επιστρέφει στις θεματικές που έχουν απασχολήσει τις πρόσφατες και τρέχουσες κεντρικές εκθέσεις του Statecraft. Διαμορφώνοντας το κράτος, 2022, και Modern Love. Η αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας, 2023. Συζητώντας θέματα όπως η μνήμη και η ταυτότητα, η πόλη και τα πολιτικά δικαιώματα, η διαθεματικότητα, η αναγνώριση και η πολιτική συμμετοχή, η ημερίδα θέλει εντός του ΕΜΣΤ να σκεφτεί "πώς γινόμαστε συμπολίτες".

Συχνά γίνεται λόγος στην δημόσια σφαίρα για το ζήτημα της πολιτειότητας (citizenship) με τη στενή έννοια της κρατικής αναγνώρισης και νομιμοποίησης (δηλαδή της απόδοσης "ιθαγένειας"). Σπανιότερα προσεγγίζουμε την πολιτειότητα με τις σύγχρονες, ευρύτερες και συμπεριληπτικές συνδηλώσεις της πολιτειότητας στον κοινωνικό χώρο η οποία είναι μια επιτελεστική, ανοιχτή και δυναμική διαδικασία.

Εστιάζοντας στην ελληνική εμπειρία των τελευταίων ετών, η ημερίδα αναπτύσσεται γύρω από τρεις έννοιες κλειδιά: χώρος/πόλη, κοινότητα και μνήμη. Στόχος μας είναι να συζητήσουμε όψεις της πολιτειότητας και να δούμε πώς διασταυρώνονται: τα κινήματα βάσης που παλεύουν για την κοινωνική ένταξη και η διαμάχη για τα εθνικά σύνορα και τη θέση των μεταναστών και των προσφύγων∙ η έννοια του πολίτη την εποχή των μεγάλων δεδομένων (big data) και τα αιτήματα για ίση πρόσβαση στη δημόσια υγεία∙ τα κινήματα έμφυλης και σεξουαλικής ταυτότητας∙ οι νέοι τρόποι κατανόησης της κοινωνικής συνοχής και η πόλη ως χώρος διεκδίκησης της μνήμης∙ τα αρχεία προσωπικής και κοινωνικής μνήμης.

Ένας τέτοιος διάλογος δεν μπορεί να μην φέρει στο κέντρο του και τις εξελισσόμενες συνθήκες καθορισμού της ιθαγένειας και πολιτογράφησης στην Ελλάδα σήμερα και τους αποκλεισμούς που διαρκώς αυτές προκαλούν ∙ τις αναδυόμενες νέες, συχνά διπλές, ρευστές ή υβριδικές, ταυτότητες που διεκδικούν την ισοτιμία τους εντός της ελληνικής πολιτείας και της ελληνικότητας ∙ τις διεκδικήσεις των ατόμων με αναπηρία, και τους βιοδικαιωματικούς αγώνες των κινημάτων ασθενών ∙ το μεγάλο κίνημα δικαιωμάτων των προσφύγων και αντίστασης στον φοβικό αντιμεταναστευτικό λόγο.

Το συμπόσιο θέλει να μας ωθήσει να ξανασκεφτούμε, τέλος, τι σημαίνει (και πώς μετασχηματίζεται) ο διάλογος για τα θέματα αυτά όταν εκφέρεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο ενός φορέα όπως ένα Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το Μουσείο είναι ένα πλαίσιο διαλόγου και αντιπαράθεσης, ένα αντηχείο θέσεων, εμπειριών και διεκδικήσεων, φορέας μνήμης του παρόντος κοινοτικής και συλλογικής, αλλά και πόλος γνωσιακών και συμμετοχικών δράσεων που στόχο έχουν τη συμπερίληψη, την ισοτιμία και ισονομία, την ανάδειξη της διαθεματικότητας και την βιωματική προώθηση της ανοιχτότητας.

Οργάνωση/επιμέλεια: Δημήτρης Παπανικολάου και Θεόφιλος Τραμπούλης